Čuveni Špicerov u dvorac jedna je od prvih asocijacija na Beočin. Nažalost, ovo prelepo zdanje najčešće se spominje u negativnom kontekstu zbog činjenice da se nalazi u katastrofalnom stanju, zapušteno i puno smeća.
Dosadašnji apeli javnosti da se dvorac spasi od propadanja nisu urodili plodom, a sada su objavljene i nove informacije o njegovom poreklu koje su mnoge iznenadile.
Špicerov dvorac napravila druga porodica
Naime, dugo se pretpostavljalo i pisalo da zamak pripada porodici Špicer, otud i samo ime, koja je bila jedna od vlasnika Beočinske fabrike cementa.
Međutim, kako je objavljeno na Fejsbuk stranici “Vratimo sjaj Špicerovom dvorcu”, to nije tačno.
“Špicerov dvorac” je od trenutka svoje gradnje do nacionalizacije pripadao porodici Orenštajn.
Reč je o porodici koja je pored porodica Špicer i Redlih bila jedna od tri osnivača fabrike cementa u Beočinu.
Taj podatak objavljen je na pomenutoj stranici povodom posete Katarine Mendiondo, unuke Flore Špicer i praunuke Edvarda i Ane Špicer. Ona je u Beočin doputovala sa sinom gde je posetila neka od mesta značajnih za njenu porodicu.
U pitanju su mahom zdanja koja su njeni preci izgradili i ostavili kao legat i nasleđe Beočinu ali koje, uglavnom, ovaj grad kroz decenije unazad, nije uspeo da sačuva od propadanja.
“Iako je u Beočinu dugo vladalo mišljenje da je stari dvorac pripadao porodici Špicer, novija saznanja i činjenice (koje smo u više navrata predstavljali i na ovoj stranici) upućuju na to da je ovo jedna velika zabluda u koju smo svi transgeneracijski verovali.
Ponovićemo da je rezidencija porodice Špicer bila zgrada “stare pošte” a dvorac je od trenutka svoje izgradnje pa do nacionalizacije pripadao porodici Orenštajn-kontraverznom, uticajnom i bez sumnje, najmoćnijom u trijadi osnivača fabrike cementa Redlih-Orenštajn-Špicer.
Uprkos tome što se dvorac vezuje za porodicu Orenštajn, Katarina i Džordž su sa velikim interesovanjem posetili ovo mesto, gde su ih sa Jelenom dočekali i ostali administratori i autori naše stranice Marijeta Dir, Ivana Letoš Brankov i Predrag Komljenović i zajedno predstavili istoriju ovog zdanja nakon perioda Drugog svetskog rata.
Nakon dvorca, gosti su imali priliku da obiđu i zgradu Opštine Beočin koja je 1910. godine takođe sagrađena na inicijativu njihovih predaka ali i zdanje “stare pošte” koje je zapravo i pripadalo Edvardu i Ani Špicer.
Iako Katarina i Džordž znaju da su sudbine mnogih istorijskih građevina onog trenutka kada izgube namenu, tužne, neslavne i veoma slične, oni su posetili Beočin jer su takođe želeli da pogledaju i spoznaju početak i mesto odakle je zapravo počeo razvoj cementne industrije na ovim prostorima kao i važan deo njihove porodične priče.
Poseta je s toga bila organizovana i u beočinskoj fabrici cementa gde je za njih bio upriličen prijem”, stoji u objavi na stranici “Vratimo sjaj Špicerovom dvorcu“.
Od baroka do secesije
Dvorac u Beočinu podignut je 1890—1892 godine. Projekat za njegovu izgradnju, u stilu eklektičke arhitekture, napravio je arhitekta Imre Štajndl (čije je najpoznatije delo zgrada mađarskog parlamenta u Budimpešti), tako da su na dvorcu primetni elementi kako starih stilova (poput romanike, gotike, renesanse i baroka), tako i tada modernog pravca, secesije.
Unutrašnjost dvorca urađena je u duhu varijante mađarske secesije kitnjastih oblika i nastala je nešto kasnije. Najvredniji deo unutrašnjosti ove građevine predstavlja centralni hol.
U isto doba kada je napravljen dvorac, oko njega je podignut i veliki park.
Tokom Drugog svetskog rata dvorac je korišćen kao zgrada nemačke vojne komande, da bi posle njegovog okončanja objekat bio nacionalizovan.
U njemu su nakon toga bili smešteni gradska biblioteka, Dom kulture, sedište rukometnog kluba, radio stanica, dom za vojne invalide i na kraju ekskluzivan restoran sa prenoćištem.
Nakon privatizacije preduzeća Podunavlje u čijem je sklopu funkcionisao, objekat je napušten i od tada je započelo njegovo naglo propadanje.
Naš poznati pesnik Mika Antić je koristio deo dvorca kao svoj slikarski atelje. Njegov čest gost bio je Pero Zubac.
Danas su gotovo svi prozori na njemu polomljeni, a usled obilnih padavina tokom zime 2011. godine, deo ulaznog trema se urušio.
Objekat je 18. juna 1997. godine proglašen za spomenik kulture.
