Muzej zaboravljenih mesta je projekat iza kojeg stoje volonteri organizacije Spazi Indecisi u italijanskoj Emiliji Romagni. Oni su osnovali prvi muzej koji napuštenim građevinama daje novi život i pripoveda o društvenim, kulturnim i ekonomskim promenama
Šetaju po bivšim fabrikama, hangarima i zgradama koje su nekada bile hoteli, bolnice ili psihijatrijske ustanove. Ulaze u zaboravljene vile i urušene kuće, vrlo često nalazeći u njima lične stvari nekadašnjih stanovnika, pišu Novosti.
In Loco projekat
Sebe nazivaju urbanim istraživačima napuštenih lokacija, udruženi u organizaciju Spazi Indecisi (Neodlučni prostori), čiji je cilj da građevinama koje se više ne koriste daju novi život prepričavajući njihove priče.
To su napuštene građevine koje vremenom gube svoju društvenu, istorijsku, ekološku, kulturnu i ekonomsku vrednost, neizbežno se krećući prema fizičkom propadanju i zaboravu.
Volonteri ove organizacije koja se nalazi u mestu Forli, u italijanskoj regiji Emilia Romagna, mapirali su sva ta mesta i tako kreirali prvi muzej napuštenosti, kojeg su nazvali “In Loco” – u literalnom prevodu “mesto na kojem se nešto dogodilo”.
Mapirano je više od stotinu lokacija podeljenih u sedam ruta. Svaka donosi priču o društvenim, kulturnim i ekonomskim transformacijama ove italijanske regije tokom 20. veka.
View this post on Instagram
Predsednik udruženja Francesco Tortori objašnjava da ideja za kreiranjem ovakvog muzeja nastaje zbog potrebe da se kroz svedočanstva, priče i slike prošlosti sačuva ugroženo nasleđe.
– Te građevine su fascinantne. Svaka je priča za sebe i naš je cilj da prenesemo i sačuvamo saznanja o određenom mestu, to jest građevini u kojoj je nekada bilo života”, kaže Tortori.
Iako je posećivanje takvih mesta ilegalno, ljubitelji istih to rade na sopstvenu odgovorost.
– Često su u pitanju ruševine, tako da nije nemoguće da vam nešto podne na glavu – kaže Tortori i dodaje da od svakog posetitelja traže da fotografiše mesto posete.
Te fotografije zatim postaju deo interaktivne mape muzeja In Loco, koja je vodič za rute prilikom poseta.
Aplikacija sa GPS mapama
Napravljena je aplikacija sa GPS mapama, video i dokumentarnim materijalima, koja omogućava lakše snalaženje po mapiranim rutama.
Tortori kaže da je njegova omiljena destinacija stara šećerana Eridania u Forliju.
Ogromno napušteno zdanje, čije dimenzije izazivaju neverovatne emocije pred veličinom i strogošću te građevine.
– Organizovali smo prošle godine događaj kada smo doveli jednog bivšeg radnika šećerane. On je prisutnima ispričao na koji je način funkcionisala fabrika – priča Tortori i dodaje da uvek kada je moguće pronađu svedoke određenog mesta ili objekta.
Takođe, postoji i udruženje Ascosi lasciti (Skriveni ostaci) kojeg čine fotografi, video umetnici, novinari, istoričari i arhitekte. Zaljubljenici u napuštena i zaboravljena mesta, koji su se udružili sa ciljem arhiviranja napuštenih mesta, lokacija i objekata.
Pre dve godine u Ankoni su organizovali izložbu Terra Sacra (Sveta zemlja) na kojoj su izložene fotografije i video materijali više od pedeset italijanskih fotografa koji su dokumentovali različite lokacije širom Italije.
View this post on Instagram
Pored rizika vezanih za uslove i stanje u kojem se nalaze napušteni objekti, često se mogu sresti ljudi koji tu žive, kao što su beskućnici ili zavisnici.
Takođe, uvek postoji mogućnost podnošenja tužbe za povredu privatne svojine.
U glavnom gradu italijanske regije Emilia Romagna, u Modeni, do skoro u napuštenoj fabrici automobila De Tomaso mogle su da se nađu olupine sportskih automobila kao što Vallelunga, Mangusta ili čuvene Pantere koju je posedovao Elvis Presley.
Ova fabrika je otišla u stečaj 2004. godine, posle smrti njenog vlasnika, Argentinca Alejandra de Tomasa.
Skoro dve decenije ostala je u napuštenom stanju, da bi pre dve godine bila demolirana, a na njenom mestu sagrađen je tržni centar.
Odnos arhitektonskog nasleđa i društvenog konteksta
U saradanji sa organizacijom ATRIUM koja istražuje arhitekturu 20. veka nastalu u evropskim zemljama gde su na vlasti bili totalitarni režimi, udruženje Spaci Indecisi 2013. godine pokrenulo je projekat Totally Lost.
Napuštene fabrike, rudnici elektrane, kuće, mesta propagande i moći, bunkeri, odmarališta, radarske antene, spomenici, mesta za zabavu, sanatorijumi, bolnice i još mnogo toga deo su projekta koji je imao za cilj da istraži odnos specifičnog arhitektonskog nasleđa sa pejzažom i današnjim društvenim kontekstom.
Među mnogobrojnim lokalitetima iz različitih zemalja, našlo se i jedanaest iz Hrvatske, kao što je hotel Belvedere u Dubrovniku, uništen u ratu 1991. godine, zatim fabrika cementa Sloboda u Podsusedu, kao i brutalistički spomenik ustanku naroda Banije i Korduna na Petrovoj Gori.
View this post on Instagram
Ovo remek-delo poznatog jugoslovenskog skulptora Vojina Bakića nastalo je 1980. godine.
Veličanstvena građevina, iako lišena većine skupocene oplate od nerđajućeg čelika, kao žrtva zaborava, nemara i političkih spekulacija, i dalje nakon 40 godina ponosno stoji na Petrovcu.
Kao i mnogi drugi spomenici, fabrike, hoteli, zgrade ili napuštene kuće, to je dragoceno nasledstvo, zaboravljeno od ljudi i društva zbog nemara, nekulture ili čekanja bolje upotrebe.
